USZKODZENIE CHRZĄSTKI

STAWY

Dolegliwości narządu ruchu spowodowane uszkodzeniami chrząstki są częste, a dzięki coraz nowszym metodom diagnostycznym, również coraz częściej rozpoznawane. Choroby chrząstki postępują z wiekiem, oraz są konsekwencjami urazów – dlatego stają się dominującym problemem w chirurgii ortopedycznej.

Istnieje wiele systemów i skal, umożliwiających ocenę uszkodzeń widocznych w obrazie artroskopowym. Najpowszechniejszą jest skala chondromalacji kolana wg Outerbridge’a, która ocenia zmiany w chrząstce pod kątem ich głębokości.

Stopień I to rozmiękanie i obrzęk chrząstki,
Stopień II – pojawiają się szczeliny, które nie sięgają warstwy podchrzęstnej kości,
Stopień III – szczeliny sięgają warstwy podchrzęstnej, lecz kość jest pokryta jeszcze chrząstką,
Stopień IV uszkodzenie sięga warstwy podchrzęstnej kości i w dnie zmiany widoczna jest kość.

 

Czynnikami wpływającymi na stan chrząstki są:

 

  • niestabilność stawu
  • uszkodzenia łąkotek
  • nieprawidłowy tor ruchu
  • zaburzenia osi kończyn
  • choroby ogólnoustrojowe i metaboliczne

 

Wprowadzenie techniki artroskopowej zmniejszyło inwazyjność leczenia skracając zarówno czas pobytu pacjenta w szpitalu jak i czas rehabilitacji. Zrozumienie fizjologii i patologii unikalnej tkanki, jaką jest chrząstka pozwala nam dziś wierzyć, że możliwe jest postępowanie, prowadzące do regeneracji powierzchni chrzęstnych z wytworzeniem tkanki o zbliżonych właściwościach mechanicznych. Należy jednak pamiętać, że odtworzenie chrząstki szklistej w pierwotnej postaci – jak przed uszkodzeniem, jest możliwe bardzo rzadko. Zazwyczaj udaje się osiągnąć pokrycie uszkodzenia blizną z chrząstki włóknistej, która ma nieco gorsze właściwości mechaniczne.

Celem strategicznym leczenia operacyjnego uszkodzeń chrząstki jest zmniejszenie lub wyeliminowanie bólu i poprawa lub normalizacja funkcji stawu. Dzisiejszy stan wiedzy na ten temat dostarcza nam szerokiej gamy rozwiązań operacyjnych, które można zastosować u pacjentów z ubytkami chrząstki.

 

Procedury chirurgiczne dotyczące chrząstki można podzielić na:

 

  • powierzchowne – shaving, koblacja
  • reparacyjne – przeszczepy chrzęstno-kostne
  • regeneracyjne np. mikrozłamania i przeszczepy płatów okostnej z zastosowaniem komórek macierzystych
  • substytucyjne – łaty z chrząstki hodowanej lub trójwymiarowe scaffoldy kolagenowe

 

Komórki macierzyste

Zastosowanie mezenchymalnych komórek macierzystych również jest obiektem wielu najnowszych badań. Mezenchymalne komórki macierzyste to pierwotne komórki, które otrzymuje się z żywej ludzkiej tkanki, takiej jak szpik kostny. Kiedy komórki macierzyste zostają umieszczone w odpowiednim środowisku, mogą dać początek komórkom podobnym do otaczającej je tkanki. 

 

Jeśli uszkodzenie chrząstki dotyczy także kości podchrzęstnej, prowadząc do krwawienia, wówczas mezenchymalne komórki macierzyste lub fibroblasty naprawiają ubytek, wytwarzając chrząstkę włóknistą. 

Komórki macierzyste pozyskiwane z tkanki tłuszczowej przekształcają się w miejscach uszkodzenia w chrząstkę szklistkopodobną.

Komórki macierzyste pozyskane z własnej tkanki tłuszczowej mają istotną przewagę nad komórkami ze szpiku kostnego z powodu ich dostępności i dużej ilości. Równocześnie sama procedura pobrania jest mniej bolesna dla pacjenta i stanowi też dla niego minimalne ryzyko.